ΜΙΑ ΣΠΑΝΙΑ ΜΟΡΦΗ ΤΩΝ ΗΜΕΡΩΝ ΜΑΣ

ΜΙΑ ΣΠΑΝΙΑ ΜΟΡΦΗ ΤΩΝ ΗΜΕΡΩΝ ΜΑΣ
ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΜΑΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ

Γράφει: Λυγία Κωνσταντινίδου, Μουσικολόγος- ερευνήτρια

«Κλίνω μάλλον....να υποστηρίξω την συνήθειαν του ψάλλειν εν τη Εκκλησία, ίνα δια της τέρψεως του ωτός το λίαν ασθενές ακόμη πνεύμα εξιψώθεί εις διάθεσιν ευσεβείας».

(Ιερός Αυγουστίνος – CONFESSIONES X.33), Από το βιβλίο «Βυζαντινή Μουσική και Ψαλμωδία»- Ιστορικομουσικολογική Μελέτη- ΤΟΜΟΣ Α΄-Φίλιππου Οικονόμου σελ.158.

Σήμερα, αγαπητοί αναγνώστες, θα κάνουμε μια παρέμβαση στην καθιερωμένη μας σειρά:«Η Δημοτική μας Μούσα», για να σας παρουσιάσουμε το Φίλιππο Οικονόμου, Μουσικολόγο, Eρευνητή, Συγγραφέα, Συνθέτη, Ιεροψάλτη, και Φυσικό Επιστήμονα, που με το πλούσιο πρωτοποριακό συγγραφικό του έργο και την έντονη πολιτιστική δραστηριότητά του προσφέρει πάρα πολλά στα πολιτιστικά δρώμενα ολάκερου του Ελληνικού κόσμου: Τόσο στη Βυζαντινή Μουσική, όσο και στο παραδοσιακό τραγούδι και στη Φυσική Επιστήμη.

Είναι και μια ευκαιρία, αγαπητοί αναγνώστες, να κάνουμε ένα μικρό σταθμό στα μουσικά μας ταξίδια που αρχίσαμε το καλοκαίρι του 2004 με αφετηρία την Κύπρο μας.

Άλλωστε θεωρούμε υποχρέωσή μας να αναφερόμαστε και σε κάποιες προσωπικότητες, που με το έργο και την προσφορά τους γενικά, συμβάλλουν στην διάσωση και διάδοση της μοναδικής στο είδος της πολιτιστικής μας κληρονομιάς.

Ο Φίλιππος Οικονόμου γεννήθηκε στην Ελίκη Αιγιαλείας το 1936 και σπούδασε Φυσική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Παράλληλα μελέτησε Βυζαντινή Εκκλησιαστική Μουσική κοντά στον περίφημο μουσικοδιδάσκαλο Θεόδωρο Χατζηθεοδώρου τον Φωκαέα, Καθηγητή του Ελληνικού Ωδείου Αθηνων.

Υπηρέτησε στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση ως Καθηγητής, Διευθυντής Λυκείου και Προϊστάμενος Γραφείου Εκπαίδευσης. ΄Έχει δημοσιεύσει πολλά άρθρα και μελέτες με θέματα Φυσικής Επιστήμης καθώς και Βυζαντινής και Δημοτικής Μουσικής σε περιοδικά και εφημερίδες του Αιγίου και της Αθήνας και είναι συνεργάτης του τοπικού Ραδιοφωνικού Σταθμού «Διακονία και Μαρτυρία» της Ι. Μητροπόλεως Καλαβρύτων και Αιγιαλείας, με τακτικές εβδομαδιαίες εκπομπές.

Στο τομέα της Φυσικής Επιστήμης έχει εκδώσει τα βιβλία: “Η Φυσική για τους υποψηφίους Α΄Τύπου» (1966), «Ασκήσεις Φυσικής» (1974) και «Οι θεωρίες της Σχετικότητας του Αϊνστάιν», 1991).

Στον τομέα της Βυζαντινής Εκκλησιαστικής Μουσικής έχει εκδώσει σε τρεις τόμους την ιστορικομουσικολογική μελέτη: “ BYZANTINH EKKΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΚΑΙ ΨΑΛΜΩΔΙΑ” (1992, 1994, 1997): Έργο με παγκόσμια εμβέλεια, που χαιρετίστηκε από την Α.Θ. Παναγιότητα, τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίο (1992), το Μακαριστό. Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και πάσης Ελλάδος κύρο Σεραφείμ (1974), την Ιερά Σύνοδο της Ελλάδος, τον μ. Σπύρο Περιστέρη, Πρωτοψάλτη, Μουσικολόγο και Ερευνητή και άλλες μεγάλες μορφές από τον χώρο της Εκκλησίας και της Ψαλτικής Τέχνης.

Ενδεικτικά αναφέρουμε: Γ. Χατζηθεοδώρου, Κ. Πανάς, Α. Καραμάνης, Μ.Χ.Μάρκος Β.Νόνης, Γ. Σύρκας, Β. Εμμανουηλίδης, Χ. Ταλιαδώρος, Δ. Μαυραγάνης και Κ. Ηλιάδης.

Το μνημειώδες και κορυφαίο αυτό έργο αποτελεί «πρότυπο και ξεχωριστό ορόσημο» στην Εθνική μας μουσική γιατί συμβάλλει στη διάδοση και διάσωσή της αλλά και γιατί προσφέρει στον κάθε ψάλτη και μελετητή του είδους γενικά, «ορθή γνώσιν» της ιστορικής εξέλιξης της Βυζαντινής Μουσικής καθώς και την επίλυση των ποικίλων θεωρητικών και πρακτικών προβλημάτων που υπάρχουν. Επίσης φιλοξενεί τους πιο αξιόλογους Πρωτοψάλτες, Μουσικολόγους και άλλες Μεγάλες Μορφές της Βυζ. Μουσικής όλων των εποχών.

Μια προσφορά που πηγάζει από τη βαθιά γνώση και πίστη του συγγραφέα προς το αντικείμενο του και που έχει τη σφραγίδα της εγκυρότητας, η οποία πηγάζει από την ανώτερη πνευματική και φιλολογική μόρφωση και δυναμικότητα αλλά και τη μακρά πείρα του. Aναμφίβολα σημαντικό ρόλο έπαιξε και το γεγονός ότι είναι γόνος ψαλτικής οικογένειας ( o πατέρας του Ιερέας και μύστης της Βυζ. Μουσικής και οι τρεις αδελφοί του, πρωτοψάλτες). Η όλη σειρά συμπληρώνεται με την ενημερωτική μελέτη «ΤΟ ΝΕΟ ΜΟΥΣΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ ΣΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ» καθώς και την «ΕΠΕΤΗΡΙΔΑ» του ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΦΙΛΩΝ ΤΗΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΑΙΓΙΑΛΕΙΑΣ (έτος Ιδρύσεως, 1979). Εκδόθηκε « με τη συμπλήρωση των 25 χρόνων λειτουργίας του Συλλόγου από της ιδρύσεώς του μέχρι σήμερα (Ιωβηλαίου ήμισυ), Αίγιο, 2004». Ιδρυτής και Πρόεδρος: Φίλιππος Οικονόμου.

Στη συγκεκριμένη «Επετηρίδα» εκτός από τις δραστηριότητες του Συλλόγου δίδεται η ευκαιρία σε ειδικούς να παραθέσουν τις δικές τους απόψεις γύρω από τα καυτά θέματα της ψαλτικής τέχνης όπως το ύφος της Βυζαντινής Μουσικής, τη Μεταρρύθμιση του 1814, τη σχέση της με το «πνευματικό της παιδί» τη Δημώδη Μουσική καί άλλα.

Ο Φίλιππος Οικονόμου, που έχει μια υπέροχη φωνή και ψάλλει με το αυθεντικό πατριαρχικό ύφος, έχει συνθέσει τη «Λειτουργία κάτω από την Ακρόπολη» του Νικηφόρου Βρεττάκου, το Ορατόριο «Αίμα και Μύρο Νεομαρτύρων Καλαβρυτινών» κα. Επίσης έχει κάνει μελέτες γύρω από τη Δημοτική Μουσική, την «Εξωτερική Μουσική» τα «Ψαλτοτράγουδα», «την οργανική Μουσική», «Τα παραδοσιακά όργανα» ενώ έχει συνθέσει (μελίσει) τον «Καλοφωνικό Ειρμό» : «Άβυσσος Αμαρτιών...» επί τη βάσει μελισματικών γραμμών παλαιών διδασκάλων, καθώς και άλλους ύμνους.

Πολύ φυσικό να έχει τιμηθεί τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Ανακηρύχτηκε μάλιστα ΕΠΙΤΙΜΟ ΜΕΛΟΣ ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΩΝΥΜΟΥ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΤΗΣ ΑΣΤΟΡΙΑΣ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΥΟΡΚΗΣ.

Έχει επίσης κυκλοφορήσει σε ψηφιακούς δίσκους ένα μεγάλο μέρος του έργου του.

Η γράφουσα είχε την ευκαιρία να παρουσιάσει το έργο του Φίλιππου Οικονόμου σε συνεντεύξεις, που μεταδόθηκαν στις 2/6/04 και1/12/04 από το Α΄Πρόγραμμα του ΡΙΚ.

Διαπίστωσή της είναι ότι ο Φίλιππος Οικονόμου πλάι στην ευρυμάθεια και τον πλούτο των γνώσεών του, είναι ένας απλός ευπροσήγορος συνομιλητής έτοιμος να δώσει τις γνώσεις του σ΄όποιον τις ζητήσει.

Ανεπιφύλακτα το έργο του αξίζει να κοσμεί τη βιβλιοθήκη κάθε πνευματικού ανθρώπου κι΄ακόμα δε διστάζουμε να εισηγηθούμε ότι θα ήταν το πιο κατάλληλο για να εισαχθεί στην εκπαίδευση.

Δημοσίευμα της Κυπριακής